Borinda, Fargesia of Yushania?

De enorme toevloed van polvormende bamboes uit de Himalaya en aangrenzend Yunnan heeft niet alleen voor een flinke taxonomische puzzel gezorgd, maar heeft  bamboeliefhebbers ook geprikkeld tot uittesten ervan in ons klimaat. Maar de Borinda’s komen eraan! Een hele mooie Borinda papyrifera is door laboratoriumvermeerdering onder de naam “Blue Dragon” onlangs ‘in de markt gezet’ om maar eens dit nare, commerciële jargon te gebruiken (overigens zonder de Latijnse naam te noemen en essentiële informatie over de winterhardheid te geven).  De jongste bamboe-tsunami omvat de import van zaad van 11 verschillende locaties van waarschijnlijk één uitzonderlijk snel groeiende soort, waarvan de winterhardheid nog onduidelijk is.

In dit artikel volg ik vooralsnog de naamgeving van Chris Stapleton. De naam Yushania zoals door JP Demoly voorgesteld, vind ik  discutabel, omdat Yushania’s immers (semi)woekerende bamboes zijn en een opener groeiwijze hebben dan de polvormig, compact groeiende Borinda.
De beschikbare informatie is vaak gebrekkig en er is behoefte aan meer overzicht. Vooral de heren Keith Rushforth (van de KR-nummers) en Chris Stapleton (van de CS-nummers) hebben planten verzameld en naar het Westen gebracht. De CS-introducties zijn op wetenschappelijk verantwoorde manier beschreven, maar dat geldt (nog)  niet voor de KR-introducties. Budget om deze klus op te pakken ontbreekt momenteel. In deze publikatie hebben we ons beperkt tot de soorten die in ons klimaat zeker kansen hebben. De  jongste winters met af en toe extreme weersomstandigheden sinds 2009 hebben laten zien welke nieuwe introducties tegen een stootje kunnen. De bruikbaarheid in siertuinen is voor sommige soorten beperkt, maar voor de liefhebber zitten er wel uitdagende nieuwe bamboes bij die in een collectie niet mogen ontbreken.

Veel van deze bamboes groeien ruwweg op dezelfde breedtegraad als de Canarisch Eilanden (25° – 30° NB). Door de grote hoogte in de Himalaya (bamboes groeien daar tot 4000 m hoogte!) en haar uitlopers kan het er toch hard vriezen. De zon is daar bijzonder fel, en het is feitelijk een wonder dat sommige van deze bamboes in ons gematigde zeeklimaat toch kunnen gedijen!

Een aantal door Chris beschreven Borinda’s (zie ook zijn website onderaan dit artikel) wordt door de Franse taxonoom JP Demoly onder het geslacht Yushania ingedeeld. En een aantal bij ons als Fargesia bekende soorten worden door Chris ondergebracht bij Borinda. De strijd is daarover nog niet gestreden. Chris heeft goede redenen om het geslacht Borinda te introduceren. De opvallendste kenmerken zijn:
– voelbaar geribbelde, ronde stengels zonder vlekjes, eerst nog wasachtig berijpt, later glanzend
– gewoonlijk dichte pollen vormend, niet woekerend itt Yushania
– 3 tot 7 zijtakken in het midden van de stengel in het eerste jaar, waarvan 2 takken naar achteren wijzen en 5 naar voren
– knoppen (van nog niet ontwikkelde zijtakken) opvallend langgerekt
– halmschutblad lang driehoekig, papierachtig en loslatend
– blad met fijnmazig net van dwarsnerven (kijk met een loupe naar het blad voor een lichtbron) soms afvallend in de winter, een aantal van de kleinere Borinda’s  zijn niet wintergroen
– de open bloeiwijze is karakteristiek, maar zelden aanwezig (bij Fargesia een compacte krop); veel Borinda’s kunnen pas met zekerheid beschreven worden als de bloei begint
– er is gelijkenis met Yushania, maar Borinda groeit veel compacter met kortere rizoomnekken en woekert niet.

Veel Borinda’s zijn meer uit de kluiten gewassen dan Fargesia’s. Het zoeken naar hoge bamboe die niet woekert betekent dus: Borinda’s testen! De meest veel belovende hoge Borinda’s tot nu toe zijn KR5287 (papyrifera type) en KR7613 (papyrifera type).

De zogenaamde “Yunnan”-bamboes die door Jos van der Palen en ondergetekende in 1995 zijn ingevoerd, doen het voor een deel in Zuidwest Engeland en Ierland prachtig maar zijn minder geschikt voor ons klimaat. Het blijken allemaal Borinda’s te zijn. Maar … de geleidelijke opwarming brengt steeds meer planten binnen ons bereik!
http://bamboo-identification.co.uk/