Winterharde Eucalyptus
Veel redelijk winterharde planten uit Australië, Nieuw Zeeland en het Zuidelijk deel van Zuid Amerika zijn hier amper bekend. (Z. Afrika is iets beter vertegenwoordigd) Tot enkele jaren geleden wisten de meeste mensen zelfs niet eens dat sommige Eucalyptussoorten harder zijn dan de overbekende E. gunnii!
Eucalyptus gunnii ‘Divaricata’
Evenmin was bekend dat de winterhardheid van deze prachtige boom sterk afhangt van de herkomst van het zaad. De vorm ‘Divaricata’ die hier is afgebeeld, is een zeer harde vorm die ook nog eens extra mooi blauw is. Er zijn zelfs nog beter winterharde soorten, die in Australië “snowgums” worden genoemd. (“gum” is een algemene naam voor Eucalyptus)
Zo is Eucalyptus debeuzevillei nog een tikkeltje harder, evenals E. niphophila.
Sterke Nieuwzeelanders
Maar er is veel meer nog onontdekt! Een veelbelovende plant voor met name de kustgebieden van Noordwest Europa is Cordyline australis “Zuidland”, die meer koudebestendig is dan de planten die tot dusver in omloop waren. Deze komt van zo’n 1500 km zuidelijker (= dichter bij Antarctica!), en dat scheelt een hoop. Natuurlijk moet er jaren lang geobserveerd worden voordat de houdbaarheid in ons klimaat een beetje goed kan worden ingeschat. In de winters van 2008, 2009 en 2010 is er weer het nodige gesneuveld. Maar niet getreurd, inmiddels (2021) staan er al weer 2 prachtexemplaren in de tuin.
Blechnum novae Zelandiae blijkt hier al meer dan 15 jaar winterhard te zijn, evenals Blechnum nudum. Een harde vorm van Phormium tenax houdt hier ook al jaren stand, al loopt de plant in sommige winters nogal wat schade op.
In 2021 worden verschillende soorten Pseudopanax uitgeplant. Ps. ferox doet het al enkele jaren goed, Ps. crassifolius is in 2020 uitgeplant. Het zijn allebei zeer aparte verschijningen.
En er is een groeiend assortiment winterharde Zuidamerikaanse Fuchsia’s in de handel.
Het windchill effect
Een probleem met alle planten van het Zuidelijk Halfrond is hun gevoeligheid voor zeer droge en koude lucht. Vooral bij toenemende wind wordt de temperatuurbelasting snel groter. Windkracht 6 b.v. bij 0 graden geeft al een temperatuurbelasting van -9°C! Vandaar dat er in de winter van 2002/2003 zo veel planten dood gegaan zijn die de minimumtemperatuur als zodanig nog wel konden verdragen, maar niet de extreme (vriesdrogende) wind. Zie de tabel hieronder.
windchill tabel – de gevoelstemperatuur wordt lager bij meer wind
Het belang van beschutting
Als u ook gegrepen bent door de enorme, nog onontgonnen mogelijkheden die planten uit “down under” en omstreken te bieden hebben, dan is de eerste stap dus het creëren van een beschutte tuin.
Een extra exotisch effect kan bereikt worden door het ingraven van net-niet-winterharde kuipplanten zoals bijvoorbeeld Cordyline “Red Star”, Phormiums met gekleurd blad of Nikau-palmen (Rhopalostylis sapida); deze verdragen niet meer dan enkele graden vorst en moeten wel tijdig naar binnen in de winter.
De risico’s
GEMIDDELD ELKE 10 JAAR BELEVEN WE EEN STRENGE WINTER, EN DAN LEGGEN VEEL VAN DEZE PLANTEN HELAAS HET LOODJE. DUS GEMIDDELD HEBBEN WE 9 JAAR PLEZIER VAN ZULKE EXOTEN. NA ZO’N WINTER PLANT IK ALLE BEVROREN EXOTEN VAN HET ZUIDELIJK HALFROND WEER OPNIEUW IN DE HOOP ER WEER EEN JAAR OF 10 VAN TE KUNNEN GENIETEN. De opwarming van ons klimaat werkt in ons voordeel! De laatste 2 winters hebben deze planten veel goed gedaan na een reeks van ellendige winters. Waanzin zegt u? Hoeveel mensen planten niet elk jaar opnieuw allerlei perkplanten? Nou dan?